Diyabet hastalığı, dolaşım sistemindeki kan glukoz düzeyinin yüksek miktarda seyretmesine sebep olan kronik bir hastalıktır. Halk arasında bilinen adı şeker hastalığı olup Hipokrat zamanından bu tarihe kadar varlığı bilinen bir hastalıktır. Diyabet hastalığı Yunanca ve Latince kelimelerden oluşmuştur. Yunanca idrara karışan anlamına gelen diabetes kelimesi ile Latince tatlı anlamına gelen mellitus kelimelerinin birleşimiyle Diabetes mellitus olarak isimlendirilip günümüze kadar bu adla anılmıştır
Diyabet hastalarının pankreası insulin hormonunu üretemeyip görevini yerine getiremediğinden üç ana besin olan yağ, protein ve karbonhidrat metabolizmasının bozulmasına sebep olur. Vücuda alınan besinler glukoz üretimi için parçalanır. Sağlıklı kişilerde pankreas insülin hormonu salgılayarak glukozu hücre içlerine gönderir. İnsülin hormonu eksikliğinde bu görev yerine getirilemeyeceği için hücrelere gönderilemeyen glikoz dolaşım sisteminde artmaya başlayarak hiperglisemiye sebebiyet verir.
Diyabete karşı önlem alınmaz ise çeşitli hastalıklarla karşılaşılacaktır. Gözlerde görme kaybı hatta tamamen görememe, böbrek yetmezliği, kalp rahatsızlıkları gibi durumlar hastalık ilerledikçe kaçınılmazdır. Hastalığa karşı kesin tedavi mümkün olmasa da ilk defa 1921 yılında bulunarak kullanılmaya başlanan İnsülin iğneleri ile hormon eksikliği giderilmektedir. Dünyada yaygınlığı ve giderek artması nedeni ile bu hastalığın tedavisine yönelik çok ciddi araştırmalar yapılmaktadır.
Pre Diabetes (Gizli şeker)
Yapılan laboratuvar tetkikleriyle bu durum kolayca anlaşılabilir. Glukoz sonucunuz 100 ile 125 arasında neticeleniyorsa bir uzman hekime danışmanız da fayda vardır. Yaşam tarzınıza ufak dokunuşlar yaparak (egzersiz ve dikkatli beslenme gibi) Tip 2 ye gidebilecek olan durumu tersine çevirebilirsiniz
Gestasyonel Diabetes (Gebelik diyabeti)
Gebelikle beraber plasentadan salgılanan hormonlar nedeniyle vücut insüline karşı direnç gösterebilir. Gebeliğin ilerleyen aylarında gelişimin gerçekleşebilmesi için üretilen hormonlar daha da arttığında pankreas yeterli miktarda insülini üretemeyebilir. Bu durumda dolaşım sisteminde ki kan glukoz seviyesi artış göstererek diyabet hastalığını ortaya çıkarabilir. Gestasyonel diyabet adı verilen bu durum tedavi edilmediği takdirde erken veya ölü doğum gerçekleşebilir.
Diyabet belirtileri
- Aşırı susuzluk hissi
- 24 saat boyunca sık sık idrara çıkma
- İştahta artış olmasına rağmen nedensiz kilo kaybı
- Aşırı halsizlik ve yorgunluk hissi
- Hipertansiyon
- Sıklıkla tekrarlayan enfeksiyonları
- Ağızda kuruluk
- Kurumuş ve kaşınan bir cilt
- Eller ve ayaklarda uyuşukluk ve karıncalanma oluşması
Yukarıda listelenmiş diyabet belirtileriyle karşılaşılma ihtimali olsa da hiçbir belirti göstermeden de kişide şeker hastalığı tespit edilebilir.
Diyabet riskini azaltmak için öneriler
- Sigara içiyorsanız vakit kaybetmeden bırakmalısınız.
- Kahvaltısız güne başlamamalısınız
- Diyetisyenlerin hazırladığı diyet programına uygulamalısınız.
- Günün her saatinde bol bol salata tüketmelisiniz.
- Su tüketimini artırmalısınız.
- Kepekli veya tam tahıllı ürünleri tercih edin.
- Gazlı ve şekerli içecekleri tüketiminden kaçının.
- Çayı ve kahveyi şekersiz tüketin.
- Ayak sağlığınıza dikkat etmelisiniz.
- İlaçlarınızı serin yerlerde muhafaza edin ve hekiminizin yazdığı reçeteyi harfiyen uygulayın.
- Kırmızı et tüketimini azaltın. Beyaz et veya balık tercih edin.
- Doymuş yağlardan uzak durun. Tercihiniz zeytin yağı olmalıdır.
- Düzenli egzersiz hareketli yapın. Günde yarım saatlik egzersiz yeterli olacaktır.
- Düzenli kan şekerinizi ölçün, ölçümlerinizi kaydedin.
- Tansiyonunuzu ve kolesterollerinizi takip edin.
- Ve en önemlisi de bir an önce harekete geçin.
Diyabet tanısı
Bu hastalığın belirtileri sizde de mevcutsa daha fazla vakit kaybetmeden hekiminize danışmalısınız. Hastalığın tanısını koymanın en kolay yolu ilgili laboratuvar testlerini yaptırmak olacaktır. 10-12 saat açlıkla sabah saatlerinde vereceğiniz kandan bakılacak birkaç tane testle merakınızı giderebilirsiniz. Hastalığın tespitinde kullanılan testler tek başına istene bildiği gibi hekiminizin tercih etmesiyle panel halinde de istenebilir.
Diyabet Paneli Testleri
- Açlık kan şekeri
- Hba1c
- İnsulin
- HOMA-IR
- Mikroalbumin
