Glukoz testi kan dolaşımındaki karbonhidratların parçalanmasıyla oluşan glukoz miktarını ölçmek için kullanılan bir testtir. Vücut hücrelerinin enerji ihtiyacını karşılayan glukoz kanda normal sınırların dışında seyir etmesiyle başta diyabet gibi çeşitli hastalıklara sebebiyet vermektedir. Besinlerle alınan karbonhidratlar glukoza parçalanıp ince bağırsaklarca emilimi sağlandıktan sonra kan dolaşım sistemine iletilir. Vücuttaki glukozun kullanımı pankreasta üretilen insülin hormonu ile sağlanır. İhtiyacı göre pankreas insülin salgısını artırıp azaltarak dolaşımda ki glukozun miktarını ayarlar. İnsülin hormonu salgısında sorunlar başladığında hiperglisemi veya hipoglisemi gibi şeker rahatsızlıkları görülmeye başlar.
Hiperglisemi nedir?
Yaklaşık 8-10 saat açlıktan sonra yapılan kan testi sonucunda glukozun 126 mg/dL den büyük çıkması durumunda hiperglisemiden bahsedilebilir. Tek başına açlık kan şekeri sonucu tanı koymak için yeterli olmasa da fikir vermesi açısından önemlidir. Hekiminiz glukozun 126’dan yüksek olması durumunda hba1c ile birlikte insulin, homa-ır ve idrarda bakılan mikroalbumin testlerini de isteyerek detaylı araştırmaya girecektir.
Sonucun yüksek seyretmesinin yansıyan birkaç tane belirtisi vardır. Bulanık görme, aşırı su içme, nedensiz kilo kayıpları, ağızda kuruluk, sık sık idrara çıkma, acıkma hissi veya iştahsızlık, terleme, yaraların geç iyileşmesi, yorgunluk hissi, titreme, cinsel istekte azalma veya ereksiyonda güçlük, sık yaşanan enfeksiyonlar, cilt kuruluğu veya kaşıntı gibi şikayetlerin hiperglisemide sıklıkla görüldüğü tespit edilmiştir. Açlık kan şekeri sonucunun yüksek çıkmasının ardından hekiminiz postprandial glukoz yani tokluk kan şekeri sonucunu da görmek isteyecektir. Bunun için yemek yemeye başladıktan iki saat sonra tekrar kan alınarak tokluk şekerine bakılacaktır. Bu ikinci kandaki glukoz miktarı 140 mg/dL nin üzerinde ise hiperglisemi için riskin olduğu düşünülecektir.
Özelikle ailesinde bireylerinde diyabet tanısı konulmuş olanların, 45-50 yaşından büyük olanların ve aşırı kiloya sahip kişilerin glukoz tarama testlerini yaptırmaları sağlıklı bir hayat devam ettirebilmeleri için önem arz etmektedir.
Hipoglisemi nedir?
Kan glukoz miktarının aniden 70 mg/dL’nin altına düşmesi durumunda oluşan hastalıktır. Bir anda soğuk terleme, baş ağrısı, çarpıntı, el ve ayakta soğukluk, halsizlik, yorgunluk, asabiyet veya depresyon gibi birçok durum gözlenebilir. Hipoglisemi hastalarının yanlarında bir iki adet kesme şeker taşımaları anlık glukoz düşüklüğünü önlemede faydalıdır. Hipoglisemi diyabet hastalarında sıklıkla görülen bir durumdur. Kullanılması gereken miktardan fazla alınan diyabet ilaçları hipoglisemiye neden olabilir. Hipoglisemi hastaları aşırı egzersizden ve alkol tüketiminden kaçınmalıdır.
Glukoz testi
Doğru sonuç elde edebilmek için en az 8-10 saatlik açlıkla kan verilmesi ve bu süre içinde su haricinde bir içeceğin tüketilmemesi gerekmektedir. 70 ile 105 mg/dL aralığında çıkacak açlık kan şekeri sonucu ideal bir sonuç olsa da belirtilerin varlığında diğer tarama testlerinin yapılmasında fayda vardır.
