Diyabet Nedir?

Diyabet, vücudun kan şekeri seviyelerini kontrol etme yeteneğini etkileyen bir metabolik bozukluktur. Temelde, vücut insülin adı verilen bir hormonu yeterince üretemez veya üretilen insülini etkili bir şekilde kullanamaz. Bu durum, kan dolaşımındaki glukoz seviyelerinin yükselmesine (hiperglisemi) neden olur.

Diyabet Hastalığı Belirtileri Nedir?

Diyabetin belirtileri, tipine ve kan şekerinin kontrol altında olup olmadığına bağlı olarak değişebilir. İşte diyabet hastalarında sıkça görülen belirtiler:

Sık İdrara Çıkma
Aşırı Susama
Aşırı Açlık Hissi
Ani Kilo Kaybı
Yorgunluk ve Halsizlik
Bulanık Görme
Yaraların Geç İyileşmesi
Genital Enfeksiyonlar
Ağız Kokusu
Bellek Sorunları

Diyabet belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve bazı kişilerde belirtiler hafif olabilirken, diğerlerinde daha belirgin olabilir. Diyabet belirtileri fark edildiğinde, bir doktora danışmak ve gerekirse testler yaptırmak önemlidir.

Diyabet Teşhisinde Yapılabilecek Testler Nelerdir?

Diyabet paneli, kişinin diyabet riskini belirlemek veya mevcut diyabet durumunu izlemek için kullanılan bir dizi testten oluşur. Bu testler genellikle kan, idrar ve bazen gaita örneklerinde yapılır. İşte diyabet panelinde yaptırılması gereken testlerin ayrıntılı isimleri ve faydaları:

Açlık Kan Şekeri Testi: Açlık kan şekeri seviyelerini ölçerek, diyabet riskini değerlendirir. Diyabet tanısında en sık kullanılan testlerden biridir. Normalde, açlık kan şekeri seviyeleri 100 mg/dL’nin altındadır. 100-125 mg/dL arasındaki değerler, prediyabet (tip 2 diyabet öncesi durum) olarak kabul edilirken, 126 mg/dL ve üzeri değerler diyabet olarak kabul edilir. Açlık kan şekeri seviyeleri, aç karnına en az 8 saat açlık süresinin ardından ölçülür.
Oral Glukoz Tolerans Testi: Açlık kan şekeri seviyeleri normal olsa bile, bazı kişilerin gizli diyabeti olabilir. OGTT, glukoz içeren bir içecek tüketildikten sonra kan şekeri seviyelerinin nasıl tepki verdiğini değerlendirir. Bu test, tip 2 diyabet veya gestasyonel diyabeti (gebelik diyabeti) tanılamak veya izlemek için kullanılır.
Hemoglobin A1c (HbA1c) Testi: HbA1c, son 2-3 ay içindeki ortalama kan glikoz seviyelerini yansıtır. Bu test, diyabetin uzun vadeli kan şekeri kontrolünü değerlendirmek için kullanılır. Normal HbA1c seviyeleri genellikle %5.7’nin altındadır. %5.7-6.4 arasındaki değerler prediyabeti, %6.5 ve üzeri değerler ise diyabeti gösterebilir.
İdrar Mikroalbuminüri Testi: Diyabet, böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir ve böbrek yetmezliğine yol açabilir. Bu test, idrarda mikroalbumin (küçük protein) seviyelerini ölçerek, diyabetik böbrek hasarını erken belirlemeye yardımcı olur.

Diyabet tanısı konulduktan veya yüksek şüphe varsa aşağıdaki testler eklenir;

İnsülin, tokluk insülin ve HOMA-IR testleri, diyabetin altta yatan mekanizmalarını anlamak, insülin direncini değerlendirmek ve tedaviyi yönlendirmek için kullanılır.

İnsülin Seviyeleri: Açlık veya tokluk insülin seviyeleri, insülin direncinin varlığını veya beta hücrelerinin işlev bozukluğunu belirlemeye yardımcı olabilir. İnsülin direnci, tip 2 diyabetin gelişiminde önemli bir faktördür.
HOMA-IR Testi: HOMA-IR, insülin direncini değerlendirmek için kullanılan bir endeksdir. Açlık insülin ve açlık kan şekeri seviyeleri kullanılarak hesaplanır. Yüksek HOMA-IR skorları, insülin direnci ve tip 2 diyabet riskinin arttığını gösterebilir.
C-peptid Testi: C-peptid, pankreas tarafından üretilen ve insülinle birlikte salgılanan bir protein parçasıdır. C-peptid seviyeleri, pankreasın insülin üretme kapasitesini değerlendirmeye yardımcı olabilir. Düşük C-peptid seviyeleri, pankreasın insülin üretiminde sorun olduğunu gösterebilir.

Bu testler, diyabetin tespit edilmesi, takip edilmesi ve tedavi edilmesinde önemli bir rol oynar. Diyabet paneli, kişinin diyabet riskini belirlemek veya mevcut diyabet durumunu izlemek için kullanılır. Herhangi bir diyabet belirtisi veya risk faktörü varsa, bir doktora danışarak uygun testlerin yapılması önemlidir.